Olkusz jest miastem, które w przeszłości czerpało swoje bogactwa z kopalń srebra oraz innych surowców. Jednak ze względu na przemiany zabudowy w okresie rewolucji przemysłowej ze średniowiecza zachował się tu jedynie kościół kolegiacki oraz baszta będąca pozostałością murów miejskich.
W średniowieczu w Olkuszu wydobywano srebro z płytko położonych, a przez to łatwo dostępnych złóż. Za czasów Zygmunta Augusta działała tu mennica królewska. Miasto w tym czasie rozrastało się bogaciło. Wzniesiono wówczas halowy kościół kolegiacki św. Andrzeja, w którym można podziwiać wspaniały późnogotycki poliptyk.
Obecnie głównymi atrakcjami Olkusza są jego muzea. Znajduje się tu jedyne w Polsce Muzeum Afrykanistyczne. Dużą popularnością cieszy się Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej z kolekcją zabytkowego sprzętu i pojazdów strażackich. W Muzeum Regionalnym PTTK im. Antoniego Minkiewicza można oglądać wystawy związane z historią miasta i jego tradycjami górniczymi.
