Opatów jest zabytkowym miastem, w którym zachowała się romańska kolegiata św. Marcina należąca do najstarszych zabytków województwa świętokrzyskiego. W mieście można też zwiedzić podziemia, które w przeszłości służyły jako składy kupieckie.
Gród w Opatowie istniał już w X w. i był ważnym przystankiem na szlaku handlowym. Prawa miejskie otrzymał w pierwszej połowie XIII w., ale najważniejsza z tutejszych atrakcji i główny zabytek miasta czyli Kolegiata św. Marcina jest starsza. Zbudowano ją w drugiej połowie XII w. i jest to wspaniały przykład stylu romańskiego. W jej wnętrzu można oglądać odlany z brązu lament Opatowski - renesansową tablicę przedstawiającą opłakiwanie zmarłego kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego, który był ówczesnym właścicielem Opatowa.
W okresie średniowiecza Opatów był ważnym miastem kupieckim oraz ośrodkiem rzemiosła. Pod zabudową miasta znajdowały się piwnice, w których przechowywano towary. Dziś są one udostępniane do zwiedzania jako Podziemia Opatowskie. Miasto było ufortyfikowane, a część murów miejskich z Bramą Warszawską zwieńczoną renesansową attyką przetrwała do dziś. Wśród zabytków miasta jest też otoczony murami barokowy kościół i klasztor bernardynów.
