Zamek Krzyżtopór należy do najbardziej niezwykłych budowli obronnych na terenie województwa świętokrzyskiego. Wybudowana w I połowie XVII wieku siedziba Ossolińskich, pomimo tego, że znajduje się w ruinie, robi wrażenie wielkością oraz skomplikowaniem bryły. Wzorowany na włoskich palazzo in fortezza, zamek w Ujeździe miał kształt podkowy wkomponowanej w pięcioboczne założenie obronne z bastionami.
Krzyżtopór wziął swoją nazwę od herbu Krzysztofa Ossolińskiego. To właśnie on zapoczątkował budowę rodzinnej siedziby. Prace przerwała jego śmierć, a spadkobierca, syn Krzysztof Baldwin Ossoliński przeżył go tylko nieznacznie i bezpotomnie zginął w bitwie pod Zborowem. Zamek nie został nigdy ukończony, co przez wieki powodowało, że osnuwały go coraz to bardziej fantastyczne legendy o tajemnych przejściach i skrytkach.
Do czasu wybudowania Wersalu Krzyżtopór uznawany był za największą budowlę pałacową w Europie. Wzniesiono go jako palazzo in fortezza. W obrębie widocznych do dziś bastionów znajduje się wzniesiony na planie podkowy pałac. Do dziś widać jego potęgę, choć widoczne są jedynie ściany pokryte niszczejącym tynkiem. Na dziedzińcu nad oknami znajdują się miejsca, w które były wstawione portrety członków rodziny właścicieli.
Zamek został w początkach XXI wieku ponownie zabezpieczony w stanie trwałej ruiny. Część nakryto dachem tworząc miejsca do urządzania pikników i biesiad. Wyznaczono także trasę turystyczną pozwalającą zapoznać się z całym obiektem od piwnic po wyższe kondygnacje. Planowane jest odtworzenie zamkowych ogrodów.
Atrakcje wewnątrz
