Nowa Słupia zaliczana jest do najmniejszych miast w Polsce. Jest atrakcyjnie położona u podnóża Łysogór, głównego pasma Gór Świętokrzyskich i dzięki temu ma duże znaczenie turystyczne jako punkt wyjścia na Święty Krzyż.
Miejscowość należała od swoich początków do benedyktyńskiego klasztoru na Świętym Krzyżu. W przeszłości była przede wszystkim centrum pielgrzymkowym i miejscem, gdzie zatrzymywali się pielgrzymi podążający do Bazyliki, w której przechowywane są relikwie drzewa Krzyża Świętego.
Jednak historia miejscowości jest znacznie wcześniejsza. W starożytności znajdowały się tu dymarki czyli stanowiska do wytapiania żelaza z rud darniowych. Obecnie działa tu Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego oraz skansen archeologiczny Centrum Kulturowo-Archeologiczne. Każdego roku w sierpniu organizowana jest impreza plenerowa Dymarki Świętokrzyskie będąca połączeniem festynu archeologicznego, koncertów i jarmarku rękodzielniczego.
Najważniejszą atrakcją Nowej Słupi jest wznosząca się ponad nią Łysa Góra, nazywana też Świętym Krzyżem. To jeden z najwyższych szczytów Gór Świętokrzyskich, a którego oglądać można piękne widoki na okolicę.
Na szczycie stoi klasztor, którego początki sięgają XI w. W jego obrębie znajduje się Bazylika na Świętym Krzyżu z Tarasem widokowym na Wieży Kościelnej. W kaplicy przechowywane są relikwie Krzyża Świętego, zaś pod kościołem można zwiedzić Kryptę Jeremiego Wiśniowieckiego. W zabudowaniach klasztornych mieszczą się dwa muzea, Muzeum Misyjne ojców oblatów i Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Nieopodal wznosi się widoczna z wielu kilometrów Wieża radiowo- telewizyjna. Atrakcją Świętego Krzyża jest też Platforma z widokiem na gołoborza.
