Bazylika św. Ambrożego w Mediolanie to jeden z najstarszych kościołów tego miasta. Została wybudowana z woli tego świętego między 379 a 386 r. w dzielnicy, w której pochowano zamordowanych w czasie prześladowań rzymskich chrześcijan. Została poświęcona męczennikom i nazywana była Basilica Martyrium. Jednak po tym, jak pochowano w niej św. Ambrożego zmieniono jej nazwę na obecną.
Znajdujący się w świątyni ołtarz św. Ambrożego to prawdziwe arcydzieło złotnictwa epoki karolińskiej w złocie, zdobiony srebrem, emalią i kamieniami szlachetnymi. Na artystyczny wystrój świątyni składają się zarówno elementy preromańskie, jak również motywy zwierzęce oraz roślinne.
Pierwotnie bazylikę wzniesiono z różnokolorowych cegieł, kamienia i białego tynku – ubogiego budulca lokalnego pochodzenia. Ostateczny wygląd świątynia otrzymała pod koniec XI w. kiedy to na polecenie biskupa Anzelma została przebudowana zgodnie z kanonami architektury romańskiej. Obecną bazylikę zbudowano na tym samym planie i składa się ona z trzech naw z absydami, które poprzedza czworokątny dziedziniec otoczony krużgankami. Bazylika jest jedynym zachowanym obiektem prezentującym styl lombardzki, ponieważ inne budowle wzniesione w tym stylu zostały zniszczone lub gruntownie przebudowane.