Kolegiata pw. Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego to masywna, kamienna, trójnawowa budowla z granitu zbudowana w XII wieku. Jednym z najciekawszych zabytków w Kolegiacie jest romański portal z 1160 roku z tympanonem ukazującym Matkę Bożą z Dzieciątkiem wraz z dwoma aniołami oraz rzeźbione bestiariusze na kapitelach kolumn. To największy tego typu zabytek w Polsce i punkt obowiązkowy dla ciekawych romańskich kościołów zachodniej Europy.
Świątynia ma narożne, strzeliste wieże o charakterze obronnym. Wejście do kościoła zdobi portal z piaskowca, dalej widoczne jest surowe wnętrze oraz renesansowe i średniowieczne freski. Wrażenie robi wyjątkowy, smukły, tęczowy łuk zdobiący wnętrze.
Kolegiata Łęczycka nadała nazwę miejscowości Tum – dawniej kolegiaty i katedry nazywane były tumami, stąd zapoczątkowała się nazwa miejscowości. W świątyni cały czas odprawiane są nabożeństwa, co czyni ją najstarszą zachowaną czynną świątynią w Polsce.