Częstochowa jest miastem, które znane jest przede wszystkim jako największe polskie centrum pielgrzymkowe. Znajduje się tu Sanktuarium na Jasnej Górze, do którego przybywa każdego roku kilka milionów wiernych.
Miasto znajduje się na skraju jurajskiej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i jest dobrym punktem wypadowym do zwiedzania tamtejszych zamków oraz podziwiania ciekawych formacji skalnych i jaskiń.
Najważniejszym zabytkiem i jednocześnie najczęściej odwiedzanym miejscem w Częstochowie jest klasztor paulinów na Jasnej Górze. W kaplicy kościoła przechowywany jest tu obraz Matki Boskiej, nazywany Czarną Madonną. Historia kultu maryjnego w tym miejscu sięga średniowiecza, zaś w obrębie klasztoru oprócz samej bazyliki można obejrzeć skarbiec, wały, które niegdyś broniły sanktuarium oraz zabudowania klasztorne.
Na Jasną Górę prowadzą reprezentacyjne Aleje Najświętszej Marii Panny, które przez cały rok wypełniają tłumy pielgrzymów. Na ich końcu znajduje się gotycko-barokowy kościół św. Zygmunta. Ciekawym zabytkiem jest też kościół św. Jakuba wybudowany w XIX w. jako cerkiew.
Ciekawym miejscem, przypominającym o przemysłowych tradycjach Częstochowy jest Muzeum Zapałek. Można w nim zobaczyć oryginalne maszyny do ich produkcji oraz dawne hale fabryczne.
Na obrzeżach miasta znajduje się z kolei dawny kamieniołom, którego wyrobisko Saturn zachwyca wapiennymi ścianami skalnymi. Nieopodal wyrobiska powstał park miniatur budowli sakralnych.
