Uważany za cudowny wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej to ikona przedstawiająca Maryję z Dzieciątkiem w typie hodegetrii. Obraz znajduje się pod opieką ojców paulinów w sanktuarium maryjnym na Jasnej Górze. Szczególnym kultem otaczają go wierni kościoła rzymskokatolickiego oraz cerkwi prawosławnej. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych na świecie wizerunków maryjnych.
Wizerunek Matki Bożej został namalowany w XIV wieku przez nieznanego twórcę przy użyciu techniki temperowej. Od XVIII (według innych źródeł XVII) wieku obraz jest regularnie ozdabiany bogatymi sukniami. Współcześnie jest ich aż 9, najstarsze datowane na XVII wiek. Właściwie od XVI wieku obraz jest też koronowany - początkowo przez wiernych i królów, później także papieży. Częstochowska Maryja nosi tytuł Matki Bożej Królowej Polski.
Według dawnych legend, obraz miał namalować sam św. Łukasz Ewangelista. Nie potwierdziły tego jednak badania płótna. W kronice Jana Długosza pojawia się również relacja ze zniszczenia wizerunku przez husytów w czasie napadu na klasztor w 1430 roku. Wówczas to miały powstać blizny na twarzy Maryi.