Zdziar nad Sazawą jest zabytkowym miastem z wpisanym na listę UNESCO pielgrzymkowym kościołem św. Jana Nepomucena. Jest on uznawany za jedno z barokowych arcydzieł czeskiej architektury i jeden z najwybitniejszych projektów Jana Blažeja Santini-Aichela.
Osada, która przekształciła się w Zdziar nad Sazawą została założona niedaleko przeprawy przez rzekę i czerpała zyski przede wszystkim z podróżujących przed bród kupców. W 1252 r. założono tu klasztor cystersów, który szybko stał się jednym z najważniejszych ośrodków religijnych w tej części Czech. Posiadał też rozległe dobra, dzięki którym mógł się stale rozbudowywać.
Największą świetność przeżywał klasztor w Zdziarze w XVIII w. Wtedy też został on rozbudowany przez Jana Blažeja Santini-Aichela. Według projektów tego architekta powstało też Sanktuarium św. Jana Nepomucena, na tak zwanej Zelenej Horze. Niewielki kościół na planie gwiazdy otoczony jest gwiaździstymi zabudowaniami. Uchodzi za arcydzieło architektury barokowej.
Po rozwiązaniu klasztorów przez Józefa II dobra cystersów ze Zdziaru trafiły w ręce rodziny Kinskich. Na terenie klasztoru powstał Zamek w Zdziarze nad Sazawą łączący w sobie gotyckie jeszcze zabudowania mieszkalne i kościelne z późnobarokową rezydencją. Obecnie na terenie zamku działa interaktywne Muzeum Nowej Generacji, a cały kompleks jest dużą atrakcją Zdziaru nad Sazawą.
