Litomyśl jest niewielkim, zabytkowym miastem, którego historia sięga X w. Zachował się tu zabytkowy układ przestrzenny, a najważniejszym zabytkiem jest renesansowy zamek wpisany obecnie na listę UNESCO.
W drugiej połowie X w. w miejscu, gdzie dziś znajduje się Litomyśl, wybudowano gród graniczny. Jednak rozwój ośrodka rozpoczął się sto lat później, gdy książę Brzetysław II ufundował przy nim klasztor benedyktynów. Rozwijająca się przy klasztorze osada szybko stała się ważnym punktem handlowym ze względu na położenie przy szlaku łączącym Czechy i Morawy. W XIII w. otrzymała ona prawa miejskie, a w połowie XIV w. stała się siedzibą biskupstwa.
Do naszych czasów przetrwał w Litomyślu średniowieczny układ urbanistyczny. Wokół rynku zobaczyć można kamieniczki z podcieniami i kolorowymi fasadami. Wiele z nich stoi na gotyckich piwnicach, ale swój obecny wygląd zyskało w okresie największego rozwoju miasta w XVI w.
Najważniejszą atrakcją jest Zamek w Litomyślu. Został wzniesiony w XVI w. przez rodzinę Pernštejnów. Pomimo późniejszych przebudów przetrwał do dziś w swoim pierwotnym renesansowym kształcie. Jego ozdobą jest pokrywająca całe ściany zewnętrzne dekoracja sgraffitowa. Wewnątrz zobaczyć można oryginalnie urządzone i wyposażone pomieszczenia oraz jeden z nielicznych zachowanych w Europie kompletnych i wciąż działających barokowych teatrów.
Z Litomyślem związany jest czeski kompozytor romantyczny Bedřich Smetana. Na zamku odbył się jeden z jego pierwszych publicznych koncertów, a rzeźbę kompozytora można zobaczyć w centrum miasta. Interesującym zabytkiem miasta jest dom celnika Portmana, Portmoneum, z malowidłami z początku XX w.
