Alessandria jest miastem, w którym znajduje się jedna z najlepiej zachowanych XVII-wiecznych twierdz w Europie. W jej sąsiedztwie w 1800 r. rozegrana została bitwa pod Marengo, która przesądziła o przyłączeniu tej części Piemontu do Francji.
Ze względu na strategiczne położenie historia Alessandrii od czasów średniowiecza związana była wojskiem. Początkowo istniał tu XII-wieczny zamek, który w 1174 r. oparł się oblężeniu wojsk cesarza Fryderyka Barbarossy. Według legendy odstąpienie od oblężenia nastąpiło na skutek podstępu jednego z wieśniaków, Gagliaudo, którego pomnik stoi dziś na placu przed katedrą.
W XVII w., gdy Alessandria znajdowała się na terenach podległych Królestwu Sardynii wybudowano tu twierdzę na planie gwiazdy. Cytadela w Alessandrii jest największą atrakcją miasta. Zachowała się w niemal nienaruszonym stanie i należy do najważniejszych zabytków militarnych Piemontu. Na jej terenie działa m.in. Muzeum Mundurów. W mieście można też zwiedzić Muzeum bitwy pod Marengo.
