Opactwo Holyrood
Nazwa lokalna: Holyrood Abbey
Holyrood Abbey, czyli Opactwo Świętego Krzyża, to obecnie zakonserwowana ruina monumentalnej zabudowy, której początki sięgają XII w. Opactwo zostało założone w 1128 r. przez króla Dawida I Szkockiego i było rozbudowywane przez jego następców. Pochowano tu wiele koronowanych głów, w tym Dawida II i Jakuba II – w opactwie odbywały się też koronacje, m.in. Margaret Tudor i Karola I.
Holyrood Abbey zostało poważnie zniszczone podczas wojen angielsko-szkockich z połowy XVI w. i splądrowane w czasach reformacji, a następnie podniesione z ruiny w poł. XVII w. Powstało tu kolegium jezuickie, a w kolejnych latach kościół otrzymał bogate zdobienia rzeźbiarskie i stał się kaplicą kawalerów Orderu Ostu. W czasie rewolty antykatolickiej w 1688 r. tłum włamał się do opactwa, zniszczył kaplicę i królewskie grobowce.
Proces ostatecznej dewastacji opactwa rozpoczął się w 2 grudnia 1768 r., gdy runął dach świątyni. Wielokrotnie podejmowane od końca XVIII w. próby odbudowy, nie zakończyły się powodzeniem.