Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kartuzach jest gotyckim kościołem parafialnym, dawnym kościołem klasztornym kartuzów i siedzibą Kartuskiej Kapituły Kolegiackiej. Zachowały się tu m.in. dach w kształcie trumny, barokowy hełm wieży, gotycki ołtarz, barokowe stalle, tron przeora, empora z prospektem organowym, chrzcielnica i kurdyban.
Świątynia została wybudowana w latach 1383 – 1405 jako kościół zespołu klasztornego kartuzów. Z elementów kompleksu poklasztornego zachowały się erem, czyli cela braci zakonnych, budynki gospodarcze oraz refektarz, w którym współcześnie mieści się galeria sztuki współczesnej.
Gotycki ołtarz został wykonany w formie tryptyku, początkowo był ołtarzem głównym, współcześnie znajduje się w Złotej Kaplicy. Inne ołtarze boczne: "Bożego Narodzenia", "Trzech Króli", "Wieczerzy Pańskiej" i "Wszystkich Świętych" są zabytkami barokowymi. Ściany prezbiterium ozdobione są złoconym kurdybanem, ufundowanym przez przeora Wawrzyńca Fendricha.