Lejda to miasto, które swoją zabudową i wyglądem reprezentuje najbardziej popularne wyobrażenia o Holandii. Są tu kanały, wiatraki oraz mnóstwo kwiatów, wiosną przede wszystkim tulipanów, które kwitną w miejskich parkach i na skwerach. Znajduje się tu także najstarszy z holenderskich uniwersytetów założony w drugiej połowie XVI w.
Lejda została założona jako niewielki gród obronny nad rzekami Nowy i Stary Ren w XI w., zaś prawo miejskie otrzymała w 1266 r. Od początku swego istnienia związana była z handlem, którego rozkwit przypadł na XVI i XVI w. W tym czasie mieszkało tu około 100 tys. ludzi. Dziś najważniejszym zabytkiem miasta jest twierdza Burcht znajdująca się na miejscu pierwotnego grodu. W obrębie Starego Miasta można też zobaczyć gotycki kościół Hooglandse, bramy morskie, Dom Wagi oraz liczne domy z malowniczymi wewnętrznymi podwórkami, które w przeszłości zabudowane były komórkami i przybudówkami, a dziś mieszczą restauracje, kawiarnie i sklepiki.
Jednak tym, co szczególnie przyciąga turystów w Lejdzie są kanały oraz stojące nad nimi wiatraki. Niektóre z nich, jak na przykład De Valk mają po 300 lat. Część wykorzystywana jest obecnie na cele kulturalne, a wspomniany De Valk jest siedzibą muzeum.
Lejda to także miasto nauki i kultury. W różnych punktach miasta mieszczą się wydziały uniwersytetu, na którym studiowali największy niderlandzcy uczeni oraz członkowie rodziny królewskiej. Jednocześnie jest to rodzinne miasto Rembrandta, z którego artysta wyjechał jednak w młodości do Amsterdamu, gdzie rozkwitła jego kariera. Można tu odwiedzić Stedelijk Museum De Lakenhal, w którym prezentowane są dzieła największych mistrzów holenderskich.
