Groźna i piękna Etna. O czym warto pamiętać wybierając się na wulkan?
Ten najstarszy, największy i najwyższy wulkan Europy (warto dodać, że wciąż czynny, a tym samym niebezpieczny) to jedna z czołowych atrakcji Sycylii. Niezwykle różnorodne biologicznie środowisko, piękne widoki a także możliwość trekkingu i narciarstwa sprawiają, że jest najchętniej odwiedzanym przez turystów miejscem na wyspie. W 2013 roku wulkan Etna został też wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Etna – charakterystyka i budowa
Etna to największy wulkan w Europie. Jego całkowita powierzchnia wynosi ponad 1250 km². Wysokość Etny zmienia się przez ciągłą aktywność, ale obecnie liczy ona ponad 3300 m n.p.m. Wulkan jest chroniony w ramach Parku Regionalnego Etna.
Aktywny wulkan
Gdzie znajdują się czynne wulkany w Europie? Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo – nawet kilkanaście. Większość z nich mieści się na Islandii oraz w obszarze basenu Morza Śródziemnego. Najsłynniejszym z nich jest oczywiście Etna. Pierwsze wzmianki o jej erupcjach pochodzą z ok. 1500 roku p.n.e. Do dziś odnotowano ich ponad 200. Najbardziej niebezpieczna i niszczycielska erupcja miała miejsce w 1669 roku. Została wówczas zniszczona Katania – miasto u podnóża Etny. Natomiast ostatnia erupcja wulkanu Etna miała miejsce w 2009 roku.
Niebezpiecznie piękny wulkan
Rozległa powierzchnia Etny skrywa liczne jaskinie, zastygłe rzeki lawy, a także boczne kratery, których jest ponad 270! Na wschodniej ścianie wulkanu znajduje się głęboka, malownicza rozpadlina Valle del Bove. Jej strome ściany sięgają głębokości aż 1000 metrów! Ze względu na żyzną ziemię oraz zróżnicowany teren, sama Etna oraz jej okolice są niezwykle różnorodne biologicznie. To jednak wciąż nie wszystko, co ma do zaoferowania Etna. Wysokość ponad 3300 m n.p.m. oraz położenie na wyspie sprawiają, że panorama rozciągająca się ze szczytu nie ma sobie równych!
Wybuch Etny – czy jest się czego bać?
Choć Etna jest jednym z najaktywniejszych wulkanów na świecie, każdego roku jest tłumnie odwiedzana przez turystów. U jej podnóża znajdują się liczne miasteczka i wsie – w odległości 100 km od wulkanu mieszkają nawet 3 miliony osób! Czy więc czynny wulkan na Sycylii naprawdę jest groźny? I tak, i nie.
Codzienna aktywność Etny – taka jak wydobywające się z kraterów gazy i opary – a także niewielkie erupcje powodujące wyrzucanie bomb wulkanicznych i popiołu, są stosunkowo niegroźne. Choć temperatura lawy może wynosić aż 1400 °C, to jednak nie tak często stanowi ona realne niebezpieczeństwo. Wykrywaniem wszystkich potencjalnych zagrożeń zajmuje się zlokalizowane na północnych stokach (na wysokości ok. 2850 m n.p.m.) Osservatorio Etneo, czyli Obserwatorium Wulkanologiczne.
Wulkan Etna – turystyka i rekreacja
Piękne widoki i bujna przyroda to nie wszystko co przyciąga turystów do Etny. Aktywne wulkany mają też w sobie element ryzyka, którym skutecznie uwodzą poszukiwaczy mocnych wrażeń. Dodatkowe atrakcje oferują też liczne trasy trekkingowe, narciarskie oraz bogata infrastruktura turystyczna. Dlaczego więc warto wybrać się na Etnę?
Etna i słynna Piano Provenzana
Najsłynniejszy wulkan na Sycylii cieszy się niezwykłym powodzeniem również zimą. Choć położony na północnych stokach Etny (na wysokości 1810 metrów n.p.m) kurort Piano Provenzana tętni życiem cały rok, najpopularniejszy jest w sezonie narciarskim. Ośrodek oferuje ponad 10 km stoków sięgających wysokości aż 2336 m n.p.m. Znajdują się tu 4 wyciągi narciarskie: jeden krzesełkowy (Puchoz Tanaurpi) i trzy orczykowe (Monte Conca, Coccinelle oraz Anfiteatro). Ze stoków rozciąga się widok na piękne wybrzeże Morza Jońskiego.
W Piano Provenzana znajdziemy też sklepy z pamiątkami, wypożyczalnie sprzętu narciarskiego, szkoły uczące jazdy na nartach i snowboardzie, bar i restaurację Monte Conca, a także siedziby agencji turystycznych.
Łatwo też przekonać się tu jak niebezpieczna potrafi być Etna. Erupcja z 2002 roku częściowo zniszczyła wcześniejszą stację narciarską oraz hotel. Piękne, malownicze lasy sosnowe są niekiedy poprzecinane rzekami zastygłej lawy. Gdzieniegdzie widać też resztki spalonych drzew.
Wycieczki piesze
Nie tylko możliwość jazdy na nartach przyciąga turystów na Etnę. Cała jej powierzchnia urzeka również bujną przyrodą, malowniczymi ścieżkami oraz zapierającymi dech w piersiach, rozległymi widokami. Jak wygląda wulkan od strony turystyki pieszej?
Głównym punktem wypadowym jest znajdujące się na wysokości 1910 m n.p.m. schronisko turystyczne Rifugio Sapienza. Można do niego dotrzeć własnym samochodem, autokarem wycieczkowym, lub na nogach. W okolicy schroniska zaczynają się szlaki piesze. Najbardziej malownicza jest stroma, ale równocześnie niezwykle piękna, trasa biegnąca pod kolejką linową. Można nią dotrzeć do końcowej stacji kolejki Funivia dell’Etna, a także licznych, bocznych kraterów wulkanu.
W wyższe partie Etny, zwłaszcza na najwyższy krater wulkanu Bocca Subterinale (3330 m n.p.m.) można wyjść wyłącznie z licencjonowanym przewodnikiem. Podejście jest trudne i strome, pełne zdradliwych, osypujących się żwirów. Nagrodą za trud wspinaczki stanowi jednak przepiękny, niezapomniany widok na okolicę.
Etna Donkey Trekking
Jeśli nie czujemy się na siłach, aby zdobywać wulkan na własnych nogach, mamy do wyboru kilka alternatyw. Jedną z nich jest wycieczka na osiołkach – Etna Donkey Trekking. Jeśli zechcemy poczuć się jak zdobywcy górskich szczytów sprzed wieków, jest to zdecydowanie możliwość warta rozważenia.
Przejazdy na osłach organizowane są od maja do października. Trekking odbywa się w spokojnym tempie, dzięki czemu daje możliwość nacieszenia się dziką przyrodą oraz pięknymi widokami. Do wyboru jest kilka tras i dystansów w różnych przedziałach cenowych. Firma prowadzi również warsztaty i zajęcia dla dzieci oraz onoterapię.
Kolejka linowa Funivia dell’Etna
Wygodne i szybkie dostanie się niemal na szczyt wulkanu umożliwia kolejka linowa na Etnę. Odjeżdża ona z wysokości około 2000 m n.p.m., a jej górna stacja znajduje się na wysokości 2500 m n.p.m. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest to droga atrakcja – za przejazd w dwie strony trzeba zapłacić powyżej 30 euro za osobę. Jeśli zdecydujemy się natomiast na przejazd jeepami (do Torre del Filosofo leżącego na wysokości 2920 m n.p.m.) musimy się liczyć z wydatkiem kolejnych 30 euro za osobę.
Jak się ubrać na Etnę?
Odpowiedź na to pytanie jest stosunkowo prosta – tak samo jak w inne wysokie góry. Podobnie jak każdą tego typu wyprawę, także i tę trzeba dobrze zaplanować. Należy się do niej przygotować nie tylko kondycyjnie, ale także sprzętowo. To co powinniśmy ze sobą zabrać, różni się w zależności od pory roku oraz docelowej wysokości na jaką chcemy dotrzeć. Warto pamiętać, że nawet jeśli w niższych partiach wulkanu jest ciepło, to w wyższych wciąż może leżeć śnieg.
Najlepiej jest więc ubrać się na tak zwaną “cebulkę”. Nasza odzież powinna być lekka i zapewniać dobrą ochronę przed ewentualnym wiatrem oraz deszczem. Warto też, aby była kompaktowa – czyli łatwa do zwinięcia i schowania do plecaka. Nie wolno zapomnieć o czapce, okularach przeciwsłonecznych oraz solidnych butach z utwardzoną podeszwą. W słoneczne dni przyda się także krem z filtrem.
Park Regionalny Etna
Choć wybuchy wulkanów często pociągają za sobą zniszczenie, dają też życie. Wulkaniczne gleby są niezwykle żyzne, a przyroda – bujna i bogata. Biorąc pod uwagę jak ważny dla regionu jest wulkan, a także jego najbliższe otoczenie, zadecydowano o utworzeniu Parku Regionalnego Etna. Otwarto go 17 marca 1987 roku. Jego powierzchnia wynosi 580 km² i swoim zasięgiem obejmuje najważniejsze przyrodniczo oraz kulturowo obszary.
Na terenie parku rośnie przeszło 430 gatunków roślin. Duża część z nich to endemity, czyli rośliny unikatowe dla danego regionu. 35 gatunków jest endemicznych dla Sycylii i Włoch, a 12 wyłącznie dla obszaru Etny (np. Betula aetnensis lub Astracantha sicula).
Różnice wysokości oraz ukształtowania terenu wpływają także na olbrzymią bioróżnorodność. Teren parku zamieszkuje wiele gatunków ssaków, ptaków, gadów i płazów. Można wśród nich wymienić chociażby żbiki, popielice, jeżozwierze, sokoły wędrowne, gekony i salamandry.
