Słowacki Raj: szlaki, praktyczne informacje i atrakcje w okolicy
Słowacki Raj (Slovensky Raj) jest krasowym płaskowyżem pociętym głębokimi i stromymi dolinami potoków. To perła słowackich gór, jedno z najpiękniejszych miejsc w kraju. Należy do głównych atrakcji północnej Słowacji. Na jego niezwykłość wpływ ma przede wszystkim tutejszy krajobraz. Wąwozy na zboczach płaskowyżu pną się stromo w górę, a żeby je pokonać trzeba korzystać z drabinek i innych ułatwień. Obok opadają z góry spienione potoki tworząc malownicze wodospady.
Woda, skały, zieleń lasów tworzą w Słowackim Raju wspaniałe połączenie, które przyciąga każdego roku rzesze turystów. Rejon ten, jak każde miejsce krasowe, charakteryzuje się też występowaniem jaskiń. Największą z nich jest wpisana na listę UNESCO Dobszyńska Jaskinia Lodowa.
Gdzie ten Raj?
Słowacki Raj – mapa
Dużym atutem dla turystów z Polski jest położenie Parku Narodowego Słowacki Raj blisko granicy z Polską. Płaskowyż leży na granicy dwóch słowackich regionów, Spiszu i Gemeru, na południe od miasta Poprad. Zajmuje obszar między miejscowościami Nowa Wieś Spiska, Spisske Bystre, Stratena, Dedinky i Hnilec. Położenie Słowackiego Raju możesz sprawdzić na mapie pod tym artykułem.
Dojazd samochodem
Z Krakowa można tu dojechać samochodem w około 3-4 godziny. Z Podhala dojazd zajmuje około dwóch godzin. Najłatwiej dostać się tu własnym samochodem, który daje możliwość podjeżdżania do miejsc, gdzie rozpoczynają się szlaki.
Dojazd komunikacją publiczną
Dla osób niezmotoryzowanych pozostaje komunikacja publiczna, która jest jednak znaczenie wolniejsza, a podróżowanie nią wymaga przesiadek. Najpierw dostać się należy do Popradu, co umożliwiają w sezonie turystyczne autobusy z Zakopanego. Z Popradu odjeżdżają autobusy lokalne do Hrabusic po północnej stronie Słowackiego Raju oraz do miejscowości Dedinky i Stracena na południu. Na południe jeżdżą też lokalne pociągi osobowe.
Stupaczki, drabinki i rokliny czyli szlaki Słowackiego Raju
Słowacki Raj jest miejscem, które spodoba się przede wszystkim osobom lubiącym aktywny wypoczynek. Poprowadzone przez zbocza płaskowyżu oraz jego wierzchowinę szlaki piesze zapewniają mnóstwo atrakcji oraz wspaniałe widoki. Można tu także uprawiać turystykę rowerową, a okolice Płaskowyżu oraz prowadzące nań drogi zostały oznaczone jako szlaki rowerowe.
Szlaki prowadzące przez wąwozy w zboczach płaskowyżu są bardzo strome, a ścieżki wąskie. Prowadzą często uskokami skalnymi albo po metalowych i drewnianych drabinkach. Szlaki w wąwozach czyli roklinach są w większości jednokierunkowe, tak aby podchodzący i schodzący nie musieli się mijać. Wrócić na dół można trasami poprowadzonymi łagodniej po zboczach, często drogami, które wykorzystywane są też jako szlaki rowerowe.
Do najbardziej znanych szlaków na terenie Parku Narodowego Słowacki Raj należą Wąwóz Sucha Bela, Wielki Sokół, Wąwóz Kysel, Pecky, Sokolia Dolina oraz Przełom Hornadu z punktem widokowym Tomasovsky Vyhled.
Najważniejsze szlaki w Słowackim Raju
Wąwóz Sucha Bela
Wąwóz Sucha Bela należy do najpopularniejszych tras Słowackiego Raju. Rozpoczyna się ona w przysiółku Hrabusic Podlesoku i prowadzi wzdłuż potoku o tej samej nazwie. Po drodze mija się widowiskowy Korytovy wodospad. Jest tu także kilka miejsc, które pokonuje się po drabinkach. Ponadto wąska ścieżka wzdłuż potoku zabezpieczona jest łańcuchami. Latem, a szczególnie w weekendy trasa ta bywa zatłoczona i tworzą się kolejki. Dlatego warto rozważyć mniej popularne miejsca by uniknąć tłumu.
Biela Dolina – wąwóz Piecky
Ze znajdującego się dalej w dolinie przysiółka Hrabusic Pile rozpoczyna się oznakowany kolorem żółtym wąwóz Biela Dolina, którego kontynuacją jest wąwóz Piecky. Jest to krótki, ale dość stromy szlak, który na niezbyt długim odcinku pokonuje wiele drabin, stopni i kładek. Miejsca szczególnie niebezpieczne zabezpieczone są łańcuchami. Trasa ta jest znacznie mniej popularna od Suchej Beli i może być dla niej alternatywą w czasie wzmożonego ruchu turystycznego.
Wąwóz Rotha
Jadąc dalej Doliną Wielkiej Białej Wody kolejnym przystankiem jest Sokol, skąd rozpoczyna się jeden z najdłuższych i najdzikszych szlaków Słowackiego Raju. Jest on dość wymagający kondycyjnie, a jego atutem jest mała liczna turystów. Na końcu jaru znajduje się wąski Wąwóz Rotha, którego ściany sięgają wysokości 300 metrów. Trasa prowadzi wzdłuż potoku, który tworzy widowiskowe wodospady, w tym Wielki Wodospad i Tomasovy Wodospad. Przejście tej trasy zajmuje nawet sprawnym turystom ponad 2 godziny.
Velky Kysel
Bardzo interesującą trasą Słowackiego Raju jest Velky Kysel. Rozpoczyna się ona na płaskowyżu, w rejonie Klasztoriska i prowadzi początkowo przyjemną doliną z wodospadami. Mniej więcej w połowie wąwozu rozdziela się ona na dwie trasy, Velky Kysel i Maly Kysel. Górna część wąwozu Velky Kysel pozostawała niedostępna dla turystów przez ponad 30 lat, aż do 2016. Wtedy zdecydowano się na uruchomienie tu szlaku typu via ferrata. Wymaga on posiadania odpowiedniego sprzętu w postaci uprzęży, lonży i kasku. Oznaczony jest stopniem C, czyli środkowym w pięciostopniowej skali trudności takich tras. Wejście na ferratę jest dodatkowo płatne i kosztuje 5 euro.
Zejmarska Roklina
Po południowej stronie krótki, ale niezwykle malowniczy szlak prowadzi tak zwaną Zejmarską Rokliną z okolic Dedinek na grzbiet. Trasa jest stosunkowo łagodna i tylko w niektórych miejscach zabezpieczona dodatkowymi kładkami i drabinkami. Ma jednak w sobie mnóstwo uroku.
Sokolia Dolina
Ostatnim z dłuższych wąwozów w Słowackim Raju jest Sokolia Dolina. Trasa ta prowadzi z Doliny Białego Potoku będącego dopływem Hornadu na płaskowyż. Jest to wyjątkowo widowiskowa trasa z sekwencją drabinek i kładek umieszczonych wzdłuż kaskady kilku wodospadów. Ich łączna długość to około 75 metrów i pokonywane są jedna po drugiej.
Strome doliny to nie jedyne szlaki Słowackiego Raju. Rokliny i drabinki są oczywiście symbolem tego terenu, ale niemniejsze emocje budzą tak zwane stupaczki. To przymocowane do skał metalowe podpórki wyglądające trochę jak zawieszone na ścianie wycieraczki. Ich celem jest utworzenie ścieżki w miejscu, gdzie skała nie daje możliwości aby iść po niej bezpiecznie. Stupaczki często zawieszone są wysoko nad dnem doliny, a ich przejście jest emocjonujące.
Przełom Hornadu
Jednym z głównych miejsc znanych z tego typu ułatwień jest Przełom Hornadu w Słowackim Raju. Hornad jest główną rzeką tego rejonu i wdziera się tu malowniczo między skalne ściany. Trasa rozpoczyna się w Hrabusicach Nowym Młynie i prowadzi w górę doliny. Jest to szlak dwukierunkowy, na który można zejść także schodząc z płaskowyżu. Na końcu przełomu, blisko miejscowości Cingov znajduje się niezwykły punkt widokowy, Tomasovsky Vyhlad. To półka skalna znajdująca się wysoko ponad Doliną Hornadu. Oferuje najbardziej spektakularny widok na przełom, ale wymaga też od wchodzących dobrej kondycji oraz odporności na ekspozycję. Spojrzenie ponad 100 metrów w dół zbocza może przyprawić o zawrót głowy.
Trasy Słowackiego Raju – o czym pamiętać
Oprócz szlaków przez wąwozy z drabinkami Słowacki Raj ma też wiele tras znacznie łagodniejszych. Na płaskowyż dostać się można w ten sposób zarówno z okolic Hrabusic, jak i z południowej części masywu. Z miejscowości Dedinky na górujące nad nim wzniesienie Geravy można też wjechać kolejką linową.
Kondycja fizyczna
Najbardziej atrakcyjne trasy Słowackiego Raju są niezwykle malownicze, ale wymagają pewnej sprawności fizycznej oraz odporności na ekspozycję. Wspinanie się po kilkudziesięciometrowych drabinkach wzdłuż pionowych niemal ścian jest niepowtarzalnym doświadczeniem. Nie powinny go jednak próbować osoby cierpiące na lęk wysokości i przestrzeni. Wchodząc na taki szlak należy pamiętać, że wycofanie się z niego jest zwykle bardzo trudne. Jeden kierunek ruchu, idący kolejni turyści i brak miejsca na mijanie się na drabinkach to tylko połowa problemu. Drugim jest to, że schodzenie w dół takimi zabezpieczeniami wcale nie jest dużo łatwiejsze niż wychodzenie do góry.
Słowacki Raj z dziećmi
Często zadawanym pytaniem w przypadku Słowackiego Raju jest to czy są to trasy odpowiednie dla dzieci. Odpowiedź na to pytanie jest prosta i zarazem trudna: to zależy od dziecka. Decyzja należy w takim przypadku do rodziców, którzy najlepiej znają swoje pociechy. Dla aktywnego dziecka, które nie boi się wysokości i jest na tyle samodzielne by bez pomocy rodziców, a jedynie z ich asekuracją pokonywać kolejne drabinki będzie to wspaniała przygoda. Natomiast maluchowi, który boi się drabin i nie jest jeszcze wystarczająco sprany może zgotować traumę na wiele lat.
Choć trasy przez wąwozy Słowackiego Raju mogą w pierwszej chwili przyprawić o zawrót głowy, to warto pamiętać, że prawie wszystkie one zostały zaprojektowane tak by poradził sobie z nimi przeciętny, w miarę sprawny człowiek. Podchodząc do nich spokojnie i z pozytywnym nastawieniem można mieć wspaniałą zabawę nawet na kilkudniowy pobyt.
Jaskinia Lodowa i inne atrakcje Słowackiego Raju
Klasztorisko
Wąwozy w zboczach Płaskowyżu nie są jedynymi atrakcjami Słowackiego Raju. Na wierzchowinie nad Doliną Hornadu kryje się tu piękne miejsce. To Klasztorisko, rozległa polana, na której stoją ruiny klasztoru kartuzów. W średniowieczu znajdowała się tu osada klasztorna, a kartuzi znani byli z twardej reguły, która nie pozwalała im nawet prowadzić rozmów między sobą. W tym odosobnionym miejscu zajmowali się jedynie pracą i modlitwą.
Dobszyńska Jaskinia Lodowa
Jedna z największych atrakcji Słowackiego Raju znajduje się u jego południowych podnóży. To Dobszyńska Jaskinia Lodowa. Wpisana na listę UNESCO jaskinia jest niezwykłym dziełem natury i jedną z najbardziej znanych słowackich jaskiń. Jaskinia Lodowa w Słowackim Raju znajduje się około 130 metrów nad doliną rzeki Hnilec. Po pokonaniu podejścia można wejść do wnętrza. Trasa o długości około pół kilometra prowadzi podestami umieszczonymi ponad pokrywą lodową. Część trasy przebiega też przez wykute w lodzie korytarze. W jaskini nie ma szczególnie spektakularnej szaty naciekowej, ale lodowe powierzchnie i ściany dają niesamowite wrażenia.
Hawrania Skała
Bardzo malowniczym i pozbawionym większych trudności szlakiem jest trasa na Hawranią Skałę. Skalisty szczyt o wysokości 1153 m n.p.m. wznosi się w południowej części Słowackiego Raju nad miejscowością Stratena. Stąd też można w około półtorej godziny wejść na szczyt żółtym szlakiem. Wierzchołek Hawraniej Skały oferuje turystom wspaniałe widoki na całą okolicę, w tym na znajdujący się poniżej płaskowyż.
Jezioro Palcmanská Maša
Także w południowej części Słowackiego Raju znajduje się zaporowe jezioro Palcmanská Maša. Powstało ono przez spiętrzenie wód rzeki Hnilec. Na jego brzegach znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe oraz miejsca do odpoczynku. Zbiornik jest malowniczo położony, a jego otoczeniem są zielone, porośnięte lasami zbocza gór. Dużą częścią jego obwodu biegnie droga, którą można jeździć także rowerami. Na jeziorze uprawiać można sporty wodne, pływać kajakami lub łódkami.
Nowa Wieś Spiska
W czasie deszczowej pogody szlaki w Słowackim Raju pustoszeją. Ale nie oznacza to, że okolicy nie ma wówczas co robić. Dobrym pomysłem może być zwiedzanie malowniczych spiskich miasteczek. Najbliżej znajduje się Nowa Wieś Spiska z zespołem zabytkowej zabudowy w centrum. Mając samochód można też pomyśleć o nieco dłuższej, ale wciąż zajmującej mniej niż godzinę wycieczce.
Lewocza
Zaledwie 20 km od północnej części Słowackiego Raju znajduje się miasto Lewocza z doskonale zachowanymi murami miejskimi oraz średniowieczną i renesansową zabudową w centrum. Do najważniejszych zabytków miasta należą ratusz oraz gotycki kościół św. Jakuba. Jego wnętrze kryje średniowieczny ołtarz mistrza Pawła, który należy do najpiękniejszych i najcenniejszych tego typu obiektów na Słowacji.
Zamek Spiski
Tylko kilka kilometrów dalej znajduje się miejscowość Spiskie Podhradie i Spiska Kapituła, nad którymi góruje potężny Zamek Spiski. Wpisana na listę UNESCO średniowieczna warownia należy do największych zamków Europy, a jej zwiedzanie może być doskonałym uzupełnieniem pobytu w Słowackim Raju.
Słowacki Raj – pogoda i najlepszy czas na wizytę
Klimat Słowacji jest bardzo podobny do polskiego w związku z tym pogoda na miejscu nie powinna zdziwić polskiego turysty. Jak zwykle w rejonach górskich, także i tu zima przychodzi tu nieco wcześniej, a śnieg szczególnie w wąwozach potrafi utrzymywać się do późnej wiosny.
Słowacki Raj – najlepszy czas na przyjazd
Najlepszym czasem na odwiedzenie Słowackiego Raju są miesiące między majem a październikiem. Przede wszystkim nie leży wówczas śnieg, a pogoda jest ciepła lub nawet gorąca. Jednak latem należy pamiętać o możliwości wystąpienia gwałtownych nieraz burz. Są one szczególnie niebezpieczne w skalistym terenie i przy metalowych zabezpieczeniach, takich jak drabinki, łańcuchy czy stupaczki.
Słowacki Raj latem
Nawet latem może się jednak zdarzyć, że przez kilka dni z rzędu pogoda będzie deszczowa. Specyfika szlaków Słowackiego Raju prowadzących przez wąwozy sprawia, że wówczas stają się one śliskie i niebezpieczne. Mokra skała, podobnie jak mokre drabinki i kładki mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa. Jednak przy wilgotnej pogodzie nie trzeba całkowicie rezygnować z wycieczek pieszych w Słowackim Raju. Jest tu wiele szlaków, które prowadzą łagodniejszymi zboczami i nie mają na trasie zabezpieczeń. W takim wypadku są one bardziej odpowiednie od stromych, skalistych ścieżek i drabinek.
Słowacki Raj wiosną i jesienią
Świetnym czasem na wizytę w Słowackim Raju jest późna wiosna i wczesna jesień. Druga z tych pór roku ubiera lasy oraz wąwozy w kolory brązu, żółci i czerwieni tworząc wspaniałe obrazy. Połączenie tych kolorów z jasnymi skałami daje fantastyczny efekt, a jesienna wizyta na pewno na długo zapadnie w pamięć.
Słowacki Raj zimą
Wizyta w Słowackim Raju w miesiącach zimowych jest możliwa, ale wymaga znacznie lepszego przygotowania. Przede wszystkim zimą część szlaków jest zamknięta. Szczegółowe informacje podawane są zawsze na stronie Parku Narodowego Słowacki Raj. Na otwartych szlakach, szczególnie w wąwozach spodziewać się należy oblodzenia. Taka sytuacja wymaga używania co najmniej raczków, a w wielu przypadkach raków. Warto też zdawać sobie sprawę, że oblodzona skała oraz metal są niezwykle zdradliwe i korzystanie ze szlaków niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw.
Zimą najlepiej wybierać szlaki prowadzące drogami lub ścieżkami, pozbawione ułatwień i drabinek. Nawet na nich mogą być często potrzebne raczki aby poprawić przyczepność do podłoża. Na takie wyjścia warto zabrać ze sobą kije trekkingowe aby lepiej stabilizować ruchy.
Słowacki Raj – prognoza pogody
Wybierając się do Słowackiego Raju można bez problemu sprawdzić prognozę pogody. Najbliższe miejscowości, dla których podawane są informacje to Hrabusice i Podlesok, Nowa Wieś Spiska, Dedinky, Stratena i Hnilec. Latem warto też śledzić przesuwanie się burz w aplikacjach do tego przeznaczonych. Pozwala to w porę zorientować się czy nadchodzi niebezpieczeństwo i zmienić trasę lub poszukać bezpiecznego schronienia.
Słowacki Raj – noclegi i informacje praktyczne
Okolice Słowackiego Raju odwiedza każdego roku coraz więcej turystów. Poszukują oni oczywiście miejsc noclegowych. Okolica oferuje różne możliwości zakwaterowania, ale trzeba przyznać, że nie jest ich na tyle dużo by obsłużyć cały ruch turystyczny.
Słowacki Raj – noclegi
Po północnej stronie Słowackiego Raju najlepszym miejscem na założenie bazy wypadowej jest miejscowość Hrabusice oraz jej przysiółki Podlesok i inne. Podlesok ma tę zaletę, że jest stąd bardzo blisko do popularnych szlaków jak Sucha Bela czy Przełom Hornadu. Oprócz pensjonatów i gospodarstw agroturystycznych działa tu największy w Słowackim Raju kemping.
Po południowej stronie parku narodowego noclegi można znaleźć w miejscowościach Dedinky, Mlynky, Stratena. Także tu dominują pensjonaty, ale są też kempingi, gdzie można postawić zarówno przyczepę czy kamper, jak namiot.
Jak się przygotować na wyjazd?
Planując pobyt w Słowackim Raju należy się do niego przygotować. Przede wszystkim w zakresie podstawowego sprzętu trekkingowego. Trasy są dość wymagające i dobrze jest mieć buty na solidnej podeszwie, która nie będzie się ślizgać i da nodze dobrą stabilizację. Warto zadbać by buty były nad kostkę co zmniejszy ryzyko skręceń i innych kontuzji, o które w takim terenie nie jest trudno.
Wychodząc na szlaki zawsze dobrze jest wziąć ze sobą coś ciepłego do ubrania oraz kurtkę lub płaszcz przeciwdeszczowy. Parasol nie jest najlepszym rozwiązaniem ponieważ dość mocno ogranicza ruchy i może spowodować utratę równowagi.
Słowacki Raj – cennik
Teren Słowackiego Raju należy do parku narodowego, a za wstęp pobierane są opłaty. Nie są one zbyt wygórowane, a cennik w Słowackim Raju przedstawia się następująco. Dla dorosłego wstęp jednodniowy kosztuje 1,5 euro, zaś dla dziecka do 15 lat 1 euro. Dodatkowo płatna jest ferrata w wąwozie Velky Kysel i kosztuje 5 euro. Na miejscu można wypożyczyć sprzęt w postaci lonży, uprzęży i kasku. Park oferuje także bilety trzydniowe w cenie 3,5 euro. Jest to bardziej opłacalne niż kupowanie biletów jednodniowych jeżeli zamierzamy zostać dłużej w okolicy. Przyjeżdżając do Słowackiego Raju samochodem należy się dodatkowo liczyć z opłatami parkingowymi, które wynoszą od 3 do 6 euro dziennie.
O czym jeszcze warto pamiętać? Ubezpieczenie
Wyjazd w słowackie góry wymaga posiadania ubezpieczenia na wypadek konieczności udzielenia pomocy w górach. Wystarczy tu zwykłe ubezpieczenie turystyczne działające obejmujące trekkingi do wysokości 2 tys. m n.p.m. Pobyt w Słowackim Raju nie wiąże się z uprawianiem turystyki wspinaczkowej czy sportów ekstremalnych więc ewentualną pomoc pokrywa normalne ubezpieczenie. Warto wiedzieć, że niektórzy polscy ubezpieczyciele oferują dedykowane ubezpieczenia górskie obejmujące góry Polski i krajów ościennych. Brak ubezpieczenia w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku może się wiązać z koniecznością zapłaty za akcję ratunkową. A są to kwoty niebagatelne i znacząco przewyższające składkę ubezpieczeniową. Ubezpieczenie można też wykupić przy wejściu na szlaki w Podlesoku. Kosztują w granicach 02-0,3 euro za dzień. Przy tak niewielkich opłatach ich unikanie wydaje się być wielką nieostrożnością i proszeniem się o ewentualne kłopoty.
