Zwiedzanie Glasgow. Najważniejsze atrakcje przemysłowej metropolii
Glasgow jest największym miastem Szkocji, ale w świadomości turystów znajduje się zawsze gdzieś daleko, za Edynburgiem, szkockimi zamkami, jeziorami i górami. Pierwsze skojarzenia z miastem to przede wszystkim dwa kluby piłkarskie Rangers i Celtic, które od lat rywalizują ze sobą o miano lepszego. Choć przemysł odcisnął i wciąż odciska wyraźne piętno na obrazie Glasgow, to miasto od początku XXI w. staje się coraz bardziej interesujące dla turystów. To żywa, pełna niebanalnych wydarzeń i muzeów metropolia, której koloru dodają studenci dwóch uniwersytetów: University of Glasgow i Strathclyde University.
Od klasztoru do szkockiej metropolii czyli historia Glasgow
Pomimo tego, że Glasgow kojarzone jest głównie z przemysłem i rozwojem w XIX i XX w., to jego historia jest znacznie dłuższa. Nie widać tego w zabudowie, która w centrum pochodzi przede wszystkim z XVIII i XIX w. Niemniej jednak dzieje miasta rozpoczynają się już we wczesnym średniowieczu od powstania iroszkockiego klasztoru.
Średniowieczne biskupstwo i targi lipcowe
W VI w. w miejscu, gdzie dziś znajduje się centrum Glasgow dwóch iroszkockich mnichów, św. Mungo i św. Kentigern założyli klasztor. Była to jedna z pierwszych budowli chrześcijańskich w tej części Szkocji i prowadzono z niej akcję ewangelizacyjną. Na miejscu grobu św. Mungo stanęła jakiś czas po jego śmierci katedra, a wokół niej rozrosła się osada targowa.
W XII i XIII w. Glasgow rozrosło się do sporego ośrodka kupieckiego i rzemieślniczego, ale pozostawało cały czas w cieniu Edynburga. To tam biło serce Szkocji, a mieszkańcy Glasgow patrzyli na rozwijający się ośrodek z niemałą zazdrością.
Duże znaczenie dla gospodarki miasta miały trwające 2 tygodnie targi lipcowe, na które ściągali kupcy z całej Szkocji i północnej Anglii. Miasto ożywało wtedy i zaczynało tętnić życiem.
Glasgow w czasach rewolucji przemysłowej
Wzrost znaczenia Glasgow i nasilenie się jego rywalizacji z Edynburgiem nastąpił w XVIII w. Zjednoczenie z Anglią spowodowało, że tutejszy port położony u ujścia rzeki Clyde do morza rozwinął się w duże centrum handlu bawełną, tytoniem i rumem. Do miasta napłynęli kupcy, którzy wybudowali eleganckie, miejskie rezydencje. Do dziś zachowała się pochodząca z tamtego czasu zabudowa nazywana Miastem Kupców (Merchant City).
Kolejnym krokiem w rozwoju Glasgow było odkrycie w okolicy pokładów węgla kamiennego. Rozpoczęła się rewolucja przemysłowa, a kupców, którzy dotąd brylowali wśród miejscowej elity zastąpili właściciele fabryk. W mieście rozwinął się przemysł metalowy i tekstylny, a do tutejszego portu przypływały statki przywożące bawełnę z zamorskich kolonii.
Jednocześnie do Glasgow napłynęły też tysiące nowych mieszkańców. Byli to zarówno dawni chłopi żyjący na szkockiej prowincji, jak i szukający lepszego życia imigranci z Irlandii.
Okres rewolucji przemysłowej całkowicie zmienił oblicze Glasgow. Ponad 90% jego powierzchni stanowiły wówczas fabryki i zakłady przemysłowe. Wokół nich wyrastały osiedla robotnicze, a ci, dla których nie było pracy w fabrykach zasilali coraz liczniejszą grupę biedaków. Wokół centrum rozrosły się dzielnice nędzy, które na długo zaważyły na postrzeganiu Glasgow.
Glasgow w XX w. – od upadku do „drugiego życia”
Przemysłowy rozwój Glasgow trwał z okresami przestoju aż do połowy XX w. Jednak zniszczenia wojenne spowodowane nalotami, a także zmiany gospodarcze i przestawienie produkcji przemysłowej sprawiły, że tutejsze fabryki zaczęły upadać. Po II wojnie światowej Glasgow określane było mianem miasta „załamania, bezrobocia i dezorientacji”. Ten stan utrzymywał się aż do końca lat siedemdziesiątych.
Drugie życie dostało Glasgow za sprawą dużych kwot pieniędzy przeznaczonych na modernizację. Zainwestowano zarówno w rozwój nowych gałęzi przemysłu, jak i w naukę oraz kulturę. Dzięki temu narodziło się nowoczesne miasto, które przyciąga dziś studentów, naukowców, a coraz częściej także turystów. Pomógł w tym na pewno tytuł Europejskiej Stolicy Kultury z 1990 r., który pozwolił na pokazanie się miasta od nowej, fascynującej, a nie wszystkim znanej strony.
Dzisiejsze Glasgow to wspaniała mieszanka przemysłowych tradycji, pozostałości historii kupieckiego miasta z XVIII w. i nowych trendów. To młodość, studenci, liczne imprezy kulturalne, a także bogate życie nocne i mnóstwo barów, restauracji i klubów, w których można zarówno skosztować lokalnych trunków, jak i odbyć kulinarną podróż dookoła świata.
Co zobaczyć w Glasgow? Różne twarze dawnej przemysłowej metropolii
W powszechnej świadomości nie ma miejsca na myślenie o Glasgow jako o miejscu atrakcyjnym dla turystów. A to ogromny błąd bo pomimo tego, że nie ma tu światowej klasy zabytków, a architektura reprezentuje głównie okres od XVIII do XX w., to nie brakuje tu fascynujących miejsc, które skradną serce każdego turysty.
Historyczne centrum Glasgow
Historyczne centrum miasta skupione jest w okolicach Placu Jerzego. Otaczają go eleganckie domy mieszczańskie, a rozciągająca się nieopodal dzielnica opanowana była w XVIII w. przez kupców. W centralnej części placu stoi Glasgow City Chambers, czyli imponujących rozmiarów ratusz miejski. Jego wnętrza udostępniane są dla zwiedzających podczas odbywających się zwykle raz dziennie wycieczek z przewodnikiem.
Drugim najbardziej popularnym miejscem w tej okolicy jest ulica Buchanan (Buchanan Street). To ulica modnych sklepów, barów, restauracji i galerii, które przyciągają nie tylko turystów, ale i mieszkańców. Ruch panuje tu zarówno w dzień, jak i wieczorami.
Do najważniejszych atrakcji tej części Glasgow należą dwie galerie, The Lighthouse i Galeria Sztuki Nowoczesnej. Pierwsza z nich to centrum architektury i designu, które uznawane jest za jedno z najlepszych muzeów w Szkocji. Prezentuje m.in. zbiór prac Charles’a Rennie Mackintosha, architekta Glasgow. Jej atutem są tarasy widokowe, z których można podziwiać panoramę miasta. Z kolei Galeria Sztuki Nowoczesnej posiada imponujący zbiór dzieł szkockich i światowych artystów współczesnych.
East End czyli spojrzenie w najdawniejszą historię Glasgow
Teren East Endu to miejsce, gdzie Glasgow miało swoje początki. To tu znajdował się w VI w. klasztor iroszkocki, a na miejscu grobu św. Mungo wybudowano Katedrę w Glasgow. To gotycka budowla, której najstarszą obecnie częścią jest XIII wieczna wieża. Niedaleko katedry działa Muzeum Życia Religijnego i Sztuki św. Mungo, w którym podziwiać można zbiory związane z życiem codziennym mieszkańców Glasgow oraz kolekcję sztuki religijnej.
W dzielnicy znajduje się także najstarszy dom w Glasgow, Provand’s Lordship zbudowany w drugiej połowie XV w. Była to w przeszłości część szpitala św. Mikołaja przeznaczona dla kanoników z sąsiadującej ze szpitalem katedry. Obecnie wnętrza wyposażone meblami z XVII w. udostępnione są do zwiedzania.
W tej części miasta zobaczyć też można piękne zabytki wiktoriańskie. Jest to przede wszystkim Pałac Ludowy i Ogród Zimowy. Otwarte pod koniec XIX w. centrum kultury połączone jest ze szklarnią, w której można spacerować między tropikalnymi roślinami. Pałac znajduje się w otoczeniu najstarszego parku w mieście, Glasgow Green, a w jego wnętrzach znajdują się wystawy pokazujące życie codzienne mieszkańców od roku 1700 do dziś.
Piękny, ale zarazem bardzo nostalgiczny jest też wiktoriański cmentarz Nekropolia Glasgow, gdzie pochowani są przedstawiciele miejscowej elity. Cmentarz położony jest na wzgórzu i rozciąga się z niego ładny widok na centrum miasta.
West End czyli dzielnica nauki i sztuki
West End jest dzielnicą, której sercem jest Uniwersytet Glasgow. To miejsce opanowane przez młodych, a jednocześnie mieszczące niezwykle interesujące muzea, które muszą znaleźć się na trasie każdego turysty przybywającego do Glasgow. Główny budynek Uniwersytetu został zbudowany w drugiej połowie XIX w. w stylu neogotyckim. Jego kamienna bryła z wieżyczkami w narożach i główną wieżą nad wejściem wygląda jak z bajki. Według wielu przypomina też Hogwart z powieści o Harrym Potterze.
Do najbardziej znanych należą Galeria i Muzeum Sztuki Kelvingrove mieszczące się w gmachu Wystawy Międzynarodowej z 1901 r. Zgromadzono tu dzieła sztuki z okresu od średniowiecza do XX w., ale zwiedzić można także ekspozycje historyczne.
Oprócz Kelvingrove, w West Endzie można też odwiedzić Muzeum Hunterian i Galerię Sztuki należące do Uniwersytetu w Glasgow. Jest to najstarsze publiczne muzeum w Szkocji, a jego zbiory obejmują m.in. zabytki archeologiczne z rejonu Muru Antonina, kolekcję etnograficzną z rejonu Pacyfiku oraz dużą kolekcję sztuki. Obok znajduje się Dom Mackintosha, który przybliża sylwetkę największego szkockiego artysty i architekta.
Osobom lubiącym spacery i kontakt z naturą ta część Glasgow oferuje możliwość odwiedzenia Ogrodu botanicznego (Glasgow Botanic Garden). Założony w 1817 r. posiada zbiór roślin z całego świata, a na jego terenie znajdują się m.in. wiktoriańska szklarnia Kibble House oraz Stara Oranżeria.
Nad rzeką Clyde – muzea Glasgow
Ostatnią częścią Glasgow, której nie można pominąć w czasie odwiedzin tego miasta są wybrzeża rzeki Clyde. Zostały one zrewitalizowane na początku XXI w. i obecnie znajdują się tu dwa bardzo interesujące obiekty Centrum Nauki w Glasgow i Muzeum Riverside.
Glasgow Science Center to nowoczesne centrum nauki, w którym dzieci, młodzież i dorośli mogą odkrywać prawa fizyki, techniki, mechaniki i biologii. Podzielone jest na kilka sekcji zajmujących się różnymi aspektami życia człowieka. Wszystkich eksponatów można dotykać, a samodzielne wykonywanie eksperymentów sprawia, że wiedzę łatwiej się przyswaja. Obok centrum znajduje się wieża Glasgow Tower, z której z wysokości 124 m można podziwiać panoramę miasta.
Muzeum Riverside (Riversiede Museum Glasgow) to muzeum transportu, które mieści się w budynku zaprojektowanym przez Zahę Hadid. Prezentuje jedną z największych w Wielkiej Brytanii kolekcji związanych z transportem. W nowoczesnych wnętrzach można oglądać zarówno oryginalne eksponaty, jak i modele wozów konnych, lokomotyw, samochodów, statków oraz rowerów. Obok, przy przystani cumuje wiktoriański żaglowiec Glenlee. W sąsiedztwie można też odwiedzić zabytkową destylarnię whisky.
Jak zwiedzać Glasgow?
Glasgow jest największym szkockim miastem, a jego atrakcje są dość mocno rozrzucone. Nie ma tu ścisłego centrum, a odległość między muzeami czy innymi miejscami godnymi zobaczenia jest spora.
Najlepszym sposobem na przemieszczanie się po Glasgow jest transport publiczny. Zapewnia go sieć autobusów miejskich oraz jedyne w Szkocji metro. Ma ono jedną linię i przystanki rozrzucone wzdłuż rzeki Clyde. Metro w Glasgow samo w sobie jest atrakcją turystyczną. Jest to trzecia najstarsza taka kolej na świecie i porusza się po szynach o nietypowym rozstawie 1220 mm. Jego tunele są bardzo niski, jak na tego typu obiekty i w związku z tym poruszające się w nich pociągi mają małą wysokość wagoników. Można się nim dostać np. w rejon Placu Jerzego oraz Uniwersytetu.
Kiedy jechać do Glasgow – pogoda w Szkocji
Szkocja to miejsce, gdzie pogoda jest bardzo kapryśna. Dość chłodny, a do tego morski klimat sprawia, że deszczu można się tu spodziewać zawsze. W zwiedzaniu Glasgow nie przeszkadza on jednak aż tak bardzo ponieważ bardzo duża część atrakcji to muzea i inne obiekty zamknięte. Można je zwiedzać niezależnie od panującej na zewnątrz aury.
Jednak aby w pełni cieszyć pobytem w Glasgow najlepiej wybrać się tu latem, gdy jest największa szansa na ciepłą i w miarę dobrą pogodę. Nie bez znaczenia jest też dłuższy dzień, który sprzyja zwiedzaniu.
Loty do Szkocji – jak dostać się do Glasgow?
Glasgow posiada dwa lotniska- Glasgow Internationa Airport oraz Glasgow Prestwick Airport. Połączenia lotnicze z Polski obsługiwane są przez lotnisko Glasgow International. Znajduje się ono około 20 min od centrum miasta i połączone jest z nim linią autobusową. Bezpośrednie loty do Glasgow odbywają się w warszawskiego lotniska Okęcie, z Modlina i Wrocławia.