Słoneczny Tel Awiw. Poznaj najciekawsze zakątki miasta i zaplanuj pobyt
Tel Awiw-Jaffa jest najbogatszym miastem Izraela. Należy też do największych ośrodków kraju, a przez wielu nazywany jest także rozrywkowym centrum kraju. Niewątpliwie Tel Aviv, czy też po polsku Tel Awiw, jest miastem ludzi młodych. Widać ich na ulicach, w klubach, barach i restauracjach. Spacerom po mieście towarzyszy wszechobecny street art. Jednak tym, co przyciąga tu wielu turystów są szerokie piaszczyste plaże nad Morzem Śródziemnym oraz zasłużona sława kulinarnej stolicy Izraela.
Gdzie znajduje się stolica Izraela?
Choć konstytucja Izraela określa Jerozolimę jako stolicę państwa, to jej wskazanie w praktyce niesie pewne trudności. Siedziba prezydenta, parlamentu i innych urzędów centralnych mieści się w Jerozolimie, ale lokalizacji tej nie uznaje Organizacja Narodów Zjednoczonych. Od niedawna zaledwie kilka państw świata, w tym Stany Zjednoczone przeniosło swoje ambasady do Jerozolimy. Reszta utrzymuje placówki dyplomatyczne w Tel Awiwie podkreślając, że tu jest centrum kraju.
Sytuacja ta ma związek z toczącym się od powstania państwa Izrael po II wojnie światowej konfliktem żydowsko-arabskim. Status Jerozolimy jest jednym z jego głównych powodów. Swoje prawa do Świętego Miasta podkreślają zarówno Żydzi, jak i Palestyńczycy, a sytuację jeszcze mocniej potęguje fakt, że z polityką miesza się tu religia. Jerozolima jest miejscem świętym dla judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
Problemy te w znacznie mniejszym stopniu dotyczą leżącego nad Morzem Śródziemnym Tel Awiwu. Nawet w czasie najbardziej zaognionego konfliktu żydowsko-palestyńskiego było tu spokojniej niż w innych częściach kraju. Stąd też decyzje innych państw by lokować tu swoje ambasady.
Wyjazd do Izraela – o czym pamiętać?
Od kilkunastu lat Izrael staje się coraz chętniej odwiedzanym przez turystów miejscem. Przyczyniło się do tego przede wszystkim zmniejszenie intensywności konfliktu żydowsko-palestyńskiego. Nie oznacza to jednak, że go nie ma. Co jakiś czas w różnych miejscach kraju wybuchają zamieszki i rozruchy. Ma to miejsce głównie na terytorium Palestyny – na Zachodnim Brzegu Jordanu i w strefie Gazy. Ale zdarzają się też niepokoje w Jerozolimie i innych miejscach, gdzie zamieszkują wspólnie Żydzi i Palestyńczycy.
Jednak jadąc do Izraela należy pamiętać, że nie jest to kraj do końca spokojny. Zamieszki tak naprawdę wybuchnąć mogą wszędzie i zawsze. Potrzebny jest tylko pretekst, a tym przy napiętych stosunkach między obydwoma społecznościami może być nawet nieostrożna wypowiedź jakiegoś polityka.
Będąc na miejscu trzeba więc zachować ostrożność i w miarę możliwości, gdyby się coś działo nie próbować ingerować, robić zdjęć czy mieszać się z tłumem. Najlepszą metodą jest opuszczenie zagrożonego terenu i skierowanie się np. do hotelu.
Należy też zdawać sobie sprawę, że co jakiś czas, głównie w momentach nasilenia konfliktu organizacje terrorystyczne prowadzą ostrzał rakietowy izraelskich miast. Izrael posiada jednak świetnie rozwiniętą tarczę antyrakietową, która wyłapuje zdecydowaną większość pocisków, zanim dotrą one do ziemi. Niemniej w takiej sytuacji należy bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa i postępować zgodnie z komunikatami.
Napięte stosunki między Żydami i Palestyńczykami wymagają od turystów nie tylko ostrożności, ale też wrażliwości na odmienności kulturowe. Należy pamiętać, że nie każdy temat do rozmowy jest właściwy, a rozmowy o polityce, religii czy konflikcie mogą same w sobie przerodzić się w kłótnię i prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji.
Zwiększone środki bezpieczeństwa
Izrael jako państwo pozostające de facto w stanie wojny utrzymuje w miastach zwiększone siły bezpieczeństwa. Uzbrojonych policjantów i żołnierzy widać na ulicach. Mają oni prawo do kontroli dokumentów przypadkowych przechodniów, a ich nieokazanie może zakończyć się aresztowaniem.
Jak wygląda kontrola na lotnisku w Tel Awiwie?
Dużą wagę przywiązuje się też do kontroli wjazdowej i wyjazdowej na lotniskach. Choć w Tel Awiwie na lotnisku Ben Guriona straż graniczna stara się postępować sprawnie, to w razie jakiegokolwiek podejrzenia trzeba się liczyć z dokładnym przepytywaniem i kontrolą bagażu. Izrael niechętnie wpuszcza osoby, które mają wbite do paszportu wizy np. z Iranu, Jordanii i innych krajów arabskich. Pobyt w nich może się wiązać z przesłuchaniem na lotnisku np. o zakres znajomości, cel wyjazdu i dokładny jego przebieg. Z kolei wiedząc, że wiele państw niechętnie widzi w paszporcie stempel z Izraela są one przybijane na specjalnych karteczkach wkładanych do dokumentu.
Stare i nowe czyli Tel Awiw i Jaffa
Leżące nad Morzem Śródziemnym miasto Tel Aviv – Jaffa to w zasadzie dwa połączone ze sobą ośrodki o odmiennej historii i kulturze. Starsza jest Jaffa, która już w starożytności była głównym portem Izraela. Od XIII w. miasto zamieszkiwane było przez Arabów. Z kolei Tel Awiw ukształtował się na początku XX w., początkowo jako dzielnica żydowska poza granicami Jaffy. Z czasem rozrósł się do tego stopnia, że wchłonął swoją „starszą siostrę”.
Nazwa Tel Aviv oznacza „Wzgórze wiosny” i odzwierciedla zamysł, z jakim był budowany. Miało to być miasto ogrodów, przeznaczone dla około 25 tysięcy mieszkańców. Jednak wzmożona emigracja żydowska do Palestyny w dwudziestoleciu międzywojennym i po II wojnie światowej sprawiła, że rozrosło się w niekontrolowany sposób. Jednocześnie w tym czasie do Tel Awiwu przybyło wielu żydowskich architektów z Niemiec, którzy wychowani na szkole Bauhausu i ideach Le Corbusiera zaczęli przenosić je na grunt nowego miasta. Dzięki temu powstał tu unikalny zespół zabudowy nazywany Białym Miastem i reprezentujący głównie Bauhaus. Od 2003 r. znajduje się on na liście UNESCO.
Połączenie Tel Awiwu i Jaffy sprawiło, że nowa metropolia otrzymała dwie odmienne twarze. Zabytkowa Jaffa ma arabski charakter, a jej sercem jest pełne wąskich uliczek Stare Miasto. Obecnie jest to dzielnica artystyczna z modnymi knajpkami i klubami muzycznymi. Niemniej atrakcyjny jest stary Port Jaffa. Jest to najstarszy wciąż działający port świata. Na nabrzeżu działa tu mnóstwo restauracji i barów. Można też wybrać się w rejs wycieczkowy po basenie portowym.
Z kolei Tel Awiw to przede wszystkim nowoczesna zabudowa i ciągnące się po horyzont dzielnice mieszkaniowe. Najbliżej morza znajdują się atrakcyjne parki będące pozostałością po koncepcji miasta-ogrodu, zaś wielbiciele architektury na pewno zachwycą się Białym Miastem.
Tel Awiw – atrakcje nowoczesnej metropolii
Szukając w aglomeracji Tel Awiw-Jaffa klimatycznych zaułków i zabytków znanych z innych miast Bliskiego Wschodu, trzeba udać się do starej części Jaffy. Tu zachowało się sporo historycznej zabudowy, która obecnie w dużej części zagospodarowana jest na sklepy, restauracje i bary.
Nie zmienia to jednak faktu, że Tel Awiw to miasto nowe i młode. Zarówno pod względem struktury wiekowej, jak i wyglądu. Duże wrażenie robi tak zwane Białe Miasto czyli zespół zabudowy w stylu Bauhaus wpisany na listę UNESCO. W ścisłym centrum miasta wyrosły zaś drapacze chmur i biurowce, które nadają mu wielkomiejski klimat i koloryt.
Miasto ogrodów i muzeów
Parki Tel Awiwu
To jednak tylko część prawdy o Tel Awiwie. Bo tym, co wyróżnia go spośród innych miast Izraela są parki. Początkowy projekt miasta- ogrodu przetrwał do dziś tylko w części. Zaprojektowane na początku XX w. dzielnice toną w zieleni. Parki takie jak Park Abrasha, Park Charlesa Clore, Park Midron Yaffo czy ogród HaPisga są doskonałym miejscem na spacer. Nieco dalej od centrum znajduje się rozległy Ganei Yeshua – Park HaYarkon podzielony na kilka ogrodów tematycznych.
Muzea Tel Awiwu
Ważne miejsce na mapie atrakcji Tel Awiwu zajmują tutejsze muzea. Do najważniejszych z nich należy Muzeum Sztuki w Tel Awiwie, prezentujące kolekcję malarstwa i rzeźby klasycznej i współczesnej. Wśród eksponatów są tu prace m.in. Kandisky’ego i Klimta. Chętnie odwiedzane jest też Muzeum Ilana Goor, izraelskiej artystki, gdzie zgromadzone są jej prace oraz obrazy, rzeźby i zbiory sztuki etnicznej z jej kolekcji.
Chociaż Tel Awiw nie jest miastem historycznym, to można tu odwiedzić muzea, które opowiadają o dziejach Izraela. Pierwsze z nich to Muzeum Izraela znajdujące się na terenie Centrum Icchaka Rabina. Na jego zbiory składa się sztuka izraelska, kolekcja archeologiczna i etnograficzna prezentujące dzieje Żydów na terenie Palestyny. Podobną tematykę, choć w nieco innym wydaniu prezentuje Muzeum Ziemi Izraela z bogatą kolekcją archeologiczną i historyczną.
Fascynująca różnorodność
Kulinarny raj
Tel Awiw prawdopodobnie nie miałby jednak takiego powodzenia wśród turystów, gdyby nie jego atmosfera. Nie bez powodu miasto nazywane jest często rozrywkową i kulinarną stolicą Izraela. Ponieważ do miasta przez dziesięciolecia docierali emigranci żydowscy z różnych państw, to tutejsza kultura i tradycje kulinarne nie są tak hermetyczne jak na przykład w Jerozolimie. W restauracjach i barach Tel Awiw mieszają się wpływy z całego świata, a tutejszy smaki zaspokajają oczekiwania nawet bardzo wybrednych gości. Bogate jest także życie nocne, które toczy się w klubach, barach i dyskotekach.
Miasto street artu
Spacerując po ulicach Tel Awiwu, nie można nie zauważyć wdzierającej się niemal wszędzie sztuki ulicznej. Graffiti, rzeźby uliczne, instalacje artystyczne podkreślają kreatywny charakter miasta, w którym pierwsze skrzypce gra młodość.
Neve Tzedek
Chcąc odnaleźć w Tel Awiwie trochę odmiennego klimatu można udać się do dzielnicy Neve Tzedek. Powstała ona w latach osiemdziesiątych XIX w., jeszcze przed założeniem miasta. Była pierwszą żydowską dzielnicą poza granicami ówczesnej Jaffy. Do dziś zachowały się tu klimatyczne domki z epoki, których podwórka i otoczenie obrastają kwitnące krzewy.
Które plaże w Tel Awiwie trzeba odwiedzić?
Położenie Tel Awiwu sprawia, że jest to jednocześnie główny izraelski kurort nad Morzem Śródziemnym. Można tu bez przeszkód wypoczywać od kwietnia do października, a nawet w miesiącach zimowych jest na tyle ciepło, że zdarzają się dni, które swobodnie można spędzić nad wodą.
Oprócz tradycyjnego plażowania i kąpieli morskich na wodach u wybrzeży Tel Awiwu można uprawiać różne sporty wodne. Szczególnie popularne ze względu na dobre wiatry są windsurfing i kitesurfing.
Plaże w Tel Awiwie są szerokie i piaszczyste. Mają łącznie kilkanaście kilometrów długości i są bardzo zadbane. Miękki, jasny piasek idealnie nadaje się do wypoczynku. Plaże są czyste, sprzątane regularnie i zapewniają bardzo dobre zaplecze dla wypoczywających. Są monitorowane przez ratowników, a oficjalne strefy, w których można się kąpać znajdują się w promieniu kilkudziesięciu metrów od każdego ze stanowisk.
Ze względu na specyfikę kulturową miasta oprócz plaże ogólnodostępnych są tu także specjalnie wydzielone miejsca dla różnych grup społecznych. Ciekawostką jest na przykład plaża dla ortodoksyjnych Żydów, gdzie można przebywać tylko w obraniu i w nim też zażywać kąpieli. Na plażę, zależnie od dnia tygodnia wstęp mają albo kobiety albo mężczyźni. Nie mogą oni jednak przebywać tam jednocześnie. Po drugiej stronie skali znajduje się z kolei plaża dla homoseksualistów, gdzie mogą oni bez skrępowania okazywać sobie uczucia oraz plaża dla naturystów.
Wśród najbardziej znanych plaż w Tel Awiwie są Plaża Bograshov, znajdująca się przy porcie Plaża Metsitsim oraz położona w sąsiedztwie deptaka Plaża Frishman. W sezonie wielu turystów wypoczywa też na Plaży Jerusalem, gdzie panują świetne warunki do uprawiania kitesurfingu, Plaży Geula oraz Plaży Gordon.
Tel Awiw – pogoda i najlepszy czas na wyjazd
W Tel Awiwie panuje klimat śródziemnomorski z suchymi, gorącymi latami i deszczowymi zimami o niższej, ale łagodnej temperaturze. Najgorętszymi miesiącami są lipiec, sierpień i wrzesień, a niewiele ustępują im maj, czerwiec i październik. Latem morze nagrzewa się do temperatury 27-28 stopni Celsjusza, a nawet zimą jego temperatura nie spada poniżej 15 stopni Celsjusza.
Łagodny klimat sprawia, że Tel Awiw może być celem turystycznych wyjazdów przez cały rok. Trzeba się jednak liczyć z tym, że od listopada do lutego spada tu prawie 90% deszczu, jaki notowany jest każdego roku. Zdarza się wówczas nawet po kilkanaście deszczowych dni w miesiącu, co może wpłynąć na atrakcyjność pobytu.
Jeżeli celem wyjazdu jest zwiedzanie i wczucie się w atmosferę miasta, to w zasadzie każdy czas jest dobry na odwiedziny. Oczywiście z poprawką na możliwy deszcz zimą. Natomiast, jeżeli oprócz zwiedzania celem jest także wypoczynek nad morzem to najlepiej wybrać miesiące od końca kwietnia do października.
Izrael – informacje praktyczne
Loty do Tel Awiwu
Najprostszym sposobem dostania się do Tel Awiwu z Polski jest lot samolotem. Trasę obsługuje narodowy przewoźnik LOT, a także tanie linie lotnicze. Samoloty lądują na lotnisku Ben Gurion Airport, które jest głównym portem lotniczym Izraela. Kursują stąd autobusy komunikacji miejskiej do centrum miasta. Z lotniska można też dojechać komunikacją zbiorową do Jerozolimy we wszystkie dni prócz Szabatu czyli soboty, kiedy trasę obsługują jedynie busy należące do firm palestyńskich.
Waluta i ceny w Izraelu
Pobyt w Izraelu, a szczególnie w Tel Awiwie nie należy do tanich. Walutą jest tu szekel, który warty jest około 1,20 zł. Ceny są wysokie i w przypadku niektórych produktów nawet dwukrotnie przewyższają polskie. Zakupy najlepiej rozbić w większych marketach ponieważ marże w niewielkich sklepikach potrafią być nawet kilkukrotnie wyższe. Wysokich cen należy się też spodziewać w restauracjach i barach.
Jeżeli chcemy wymieniać pieniądze na miejscu, najlepiej zrobić to z dolarów. Złotówek nie da się wymienić praktycznie nigdzie. Nie ma za to problemów z wybieraniem pieniędzy z bankomatów, które są tu powszechnie dostępne. Także w wielu hotelach i restauracjach można płacić kartą. Należy jednak uważać na opłaty pobierane w takim wypadku przez banki i albo zainteresować się kontem bezprowizyjnym albo założyć kartę do bezprowizyjnej wymiany walut.
Sieć komórkowa i internet
Izrael nie należy do Unii Europejskiej dlatego rozmowy telefoniczne oraz dostęp do Internetu w roamingu jest tu bardzo drogi. Za minutę połączenia można zapłacić nawet około 5-8 zł. Opłaty za przesył danych są jeszcze wyższe. Dlatego warto pamiętać o wyłączeniu opcji przesyłu danych w telefonie i korzystaniu z Wi-fi. Jest tu ono bardzo rozpowszechnione, a hot spoty znajdują się nawet na miejskich plażach.
